Over the past few decades, mindfulness-based interventions (MBIs) have gained considerable attention for their potential benefits in mental and physical health domains. Initially rooted in Buddhist traditions, mindfulness has been adapted into various therapeutic approaches, most notably mindfulness-based stress reduction and mindfulness-based cognitive therapy. These interventions integrate Eastern mindfulness practices into Western psychological frameworks and have yielded promising results in treating a wide range of clinical conditions, including depression, anxiety, chronic pain, and substance abuse. Despite their popularity, the evidence base for MBIs is still evolving, largely due to methodological limitations in existing studies. Recent well-designed randomized controlled trials have reported the efficacy of MBIs in improving mental health outcomes, such as reducing relapse rates in depression and alleviating symptoms of anxiety. Furthermore, MBIs are currently being incorporated into diverse settings, including workplaces, schools, and even prisons, indicating their broad applicability. This narrative review aims to provide a comprehensive overview of the current state of research on MBIs, highlighting their theoretical foundations, clinical applications, and the potential mechanisms through which they exert their effects on psychological and physical well-being.

Son yıllarda hem zihinsel hem de fiziksel sağlık alanlarındaki potansiyel faydaları nedeniyle dikkati çeken farkındalık temelli müdahaleler, başlangıçta Budist geleneklere dayanan farkındalık kavramının çeşitli terapötik yaklaşımlara uyarlanmasıyla ortaya çıktı. Özellikle Farkındalık Temelli Stres Azaltma (MBSR) ve Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi (MBCT) bu yaklaşımlar arasında öne çıkmaktadır. Bu müdahaleler, Doğu’nun farkındalık uygulamalarını Batı’nın psikolojik çerçeveleriyle birleştirerek depresyon, anksiyete, kronik ağrı ve madde bağımlılığı gibi birçok klinik durumun tedavisinde umut verici sonuçlar gösterdi. Popülerliklerine rağmen, farkındalık temelli müdahaleler için kanıt tabanı hala gelişmektedir ve bu durum, mevcut çalışmalardaki metodolojik sınırlamalardan kaynaklanmaktadır. Son zamanlarda iyi tasarlanmış randomize kontrollü çalışmalar, farkındalık temelli müdahalelerin depresyon nüks oranlarını azaltmak ve anksiyete belirtilerini hafifletmek gibi zihinsel sağlık sonuçlarını iyileştirmedeki etkinliğini ortaya koymuştur. Ayrıca, bu müdahaleler artık iş yerleri, okullar ve hatta hapishaneler gibi çeşitli ortamlarda uygulanmakta ve geniş bir kullanım alanı bulmaktadır. Bu derleme, farkındalık temelli müdahaleler hakkındaki mevcut araştırma durumunu kapsamlı bir şekilde gözden geçirerek, bu müdahalelerin teorik temellerini, klinik uygulamalarını ve psikolojik ve fiziksel iyilik hali üzerindeki etkilerini nasıl gösterdiklerini açıklamayı amaçlamaktadır.